BỆNH CHỔI RỒNG

Bệnh chổi rồng là một trong những loại dịch hại đã và đang gây hại rất quan trọng trên cây nhãn.

Nguyên nhân, triệu chứng và đặc điểm gây hại

Môi giới truyền bệnh

Từ năm 2009 đến nay, bệnh chổi rồng đã phát sinh thành dịch hại và gây thiệt hại nặng cho nhiều nhà vườn trồng nhãn tại các tỉnh Đồng Bằng Sông Cửu Long và một số tỉnh miền Đông Nam Bộ. Bệnh chổi rồng trên cây nhãn còn gọi là bệnh “đầu lân” hay “xù ngọn”. Cho đến nay tác nhân gây bệnh “chổi rồng” chưa được thống nhất. Có người cho là do Phycoplasma, lại có tác giả cho rằng do virus. Mới đây một số nhà nghiên cứu lại cho rằng nguyên nhân là do vi khuẩn, nhưng đã xác định được Nhện lông nhung (Eriophyes dimocarpi Kuang) là môi giới truyền bệnh.

Nhện lông nhung có kích thước rất nhỏ không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Vòng đời của nhện lông nhung khoảng 8-15 ngày, một năm sinh sản từ 13-15 thế hệ. Nhện phát sinh và phát triển mật số cao vào các thời điểm cây ra chồi non, ra hoa, gây hịa nặng nhất trong những tháng mùa khô (tháng 2,3,4 và tháng 11,12).

caygiongcantho.vn

Triệu chứng gây hại

Bệnh chổi rồng gây hại chủ yếu trên đọt non, nụ hoa. Triệu chứng bệnh dễ nhận dạng: khi ra đọt non phát triển khoảng 2-3 cm, lá bị co lại và mọc thành chùm nhìn như bó chổi. Trên chùm hoa, bệnh gây hại làm chùm hoa co cụm, không đậu quả hoặc đậu rất ít quả.

Nhện gây hại và truyền bệnh sớm trên chồi non và nụ hoa. KHi không có đọt non, nhện chích hút trên lá già nhưng không biểu hiện rõ triệu chứng.

Hình thức lây lan

Bệnh chổi rồng gây hại trên nhãn qua 2 con đường:

Qua nhân gióng vô tính: ghép, chiết cành từ các cây bị bệnh.

Qua môi giới truyền bệnh là nhện lông nhung hại nhãn. Nhện phát tán qua vận chuyển cây giống, sản phẩm của cây nhãn, đồng thời nhện phát tán từ nơi này qua nơi khác nhờ gió, động vật khác như chim, côn trùng,...

Biện pháp phòng trị

Sử dụng giống kháng và giống sạch bệnh

Trồng giống kháng bệnh: nên mở rộng trồng giống Edor, Xuồng cơm vàng có giá trị thương phẩm cao, chống chịu tốt với bệnh. Tại các nơi đã bệnh, đặc biệt là các vùng có áp lực bệnh cao nên áp dụng biện pháp ghép giống nhãn băng giống Xuồng cơm vàng hoặc một số giống nhãn khác có thể thay thế giống nhãn Tiêu da bò bị nhiễm nặng.

Không nhân giống nhãn bằng phương pháp chiết, ghép từ những cây trong vườn, khu vực bị nhiễm bệnh.

Tránh vận chuyển cành, mắt ghép làm giống từ những khu vực bị nhiễm bệnh sang khu vực chưa nhiễm bệnh.

Cây giống phải đảm bảo sạch bệnh

Biện pháp canh tác

Chăm sóc, bón phân hữu cơ, vô cơ cân đối, có thể bón thêm phân bón vi lượng qua gốc hay qua lá để cây sinh trưởng, phát triển khoẻ mạnh, tăng sức chống chịu bệnh, cây ra đọt, ra hoa tập trung.

Tưới nước đầy đủ theo nhu cầu nước của cây, chú ý giai đoạn cây ra chồi non (cơi đọt), ra hoa-quả non. Trước khi cây ra hoa dùng vòi nước tưới áp lực cao phun lên tán cây có thể rửa trôi nhện lông nhung, làm giảm mật số nhện, đồng thời tạo ẩm độ giúp cây ra hoa tập trung hơn.

Sau khi thu hoạch cần vệ sinh vườn, cắt cành tạo tán, loại bỏ các chồi vượt.

Biện pháp tiêu huỷ nguồn bệnh

Thường xuyên kiểm tra vườn nhãn để ngắt bỏ ngay các chồi, cành, chùm hoa mới bị nhiễm bệnh và đem tiêu huỷ. Chỉ cần bẻ cành bệnh 10-20cm, nên bẻ cành bằng tay hoặc dùng móc để bẻ.

Phòng trừ môi giới truyền bệnh

Loại bỏ những ký chủ phụ của nhện như bồ ngót, bóng nẻ,...

Ở các vườn trồng nhãn hay các vùng trồng nhãn thường xuyên bị nhiễm bệnh nên tiến hành phun phòng trừ nhện 3 lần vào giai đoạn ra đọt lần 1, lần 2 và lúc nhú mầm khoảng 2-3cm (có thể phun cùng với thuốc phòng trừ sâu bệnh hại khác).

Sử dụng luân phiên các loại thuốc có hoạt chất khác nhau để tránh nhện lông nhung kháng thuốc.

cây giống cần thơ