BÍ QUYẾT BÓN PHÂN HỮU CƠ GIÚP CÂY KHỎE, ĐẤT BỀN

Muốn cây khỏe, đất phải bền – mà muốn đất bền, không thể thiếu phân hữu cơ. Nhưng bón sao cho đúng, cho trúng thì không phải ai cũng nắm rõ. Nếu biết cách phối hợp đúng thời điểm, đúng liều lượng, phân hữu cơ không chỉ giúp cây trồng phát triển bền vững, mà còn cải tạo đất lâu dài, giảm sâu bệnh, tăng năng suất mà ít tốn chi phí. Bón phân hữu cơ đúng cách chính là “bí quyết nuôi đất, giữ cây” mà nông dân hiện đại không thể bỏ qua.

Phân hữu cơ là gì và vì sao cần bón đúng?

Phân hữu cơ – nền tảng của một nền nông nghiệp sinh thái

Phân hữu cơ là loại phân có nguồn gốc từ vật liệu hữu cơ tự nhiên như phân gia súc, phân gia cầm đã ủ hoai, rác nhà bếp phân hủy sinh học, xác bã thực vật, bã mía, mùn cưa, vỏ cà phê, hoặc phân xanh từ cây họ đậu. Trong quá trình phân giải, chúng cung cấp dinh dưỡng khoáng chậm nhưng ổn định, đồng thời cải thiện môi trường vi sinh vật trong đất.

Vai trò của phân hữu cơ đối với cây trồng

Phân hữu cơ giúp tăng cường chất hữu cơ trong đất, cải thiện kết cấu đất, tăng khả năng giữ ẩm, giữ phân, giải độc đất và giảm hiện tượng kết von, chai mặt đất. Ngoài ra, các sản phẩm hữu cơ còn cung cấp vi sinh vật có lợi như Bacillus, Trichoderma giúp phòng ngừa nấm bệnh, tăng khả năng đề kháng tự nhiên của cây.

Vì sao bón phân hữu cơ cần đúng kỹ thuật?

Bón phân hữu cơ không đúng cách có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng: cây chậm lớn, vàng lá, rễ bị nghẹt do phân chưa hoai, đất bị chua cục bộ, tuyến trùng và nấm hại rễ phát sinh mạnh. Ngược lại, nếu biết cách bón đúng liều, đúng thời điểm và đúng cách kết hợp với phân khoáng thì sẽ tối ưu hiệu quả sinh trưởng của cây trồng.

Các loại phân hữu cơ phổ biến và đặc tính chuyên biệt

Phân chuồng hoai mục

Là phân từ bò, gà, dê, heo đã ủ hoai hoàn toàn từ 45–60 ngày, kết hợp nấm Trichoderma để tiêu diệt mầm bệnh. Phân chuồng hoai thường giàu mùn, kali, canxi, vi sinh vật có lợi, thích hợp cho cây ăn trái lâu năm, cây công nghiệp, rau màu.

Phân hữu cơ vi sinh

Là sản phẩm được chế biến công nghiệp từ nguồn phân hữu cơ trộn vi sinh vật cố định đạm, phân giải lân, nấm đối kháng. Dòng này phù hợp với vùng đất bạc màu, đất đồi dốc, nơi cần phục hồi nhanh vi sinh vật đất.

Phân hữu cơ khoáng

Đây là loại phân hữu cơ có bổ sung thêm đạm, lân, kali vô cơ để tăng hiệu quả tức thời. Rất thích hợp để bón giai đoạn nuôi trái, ra hoa hoặc phục hồi sau thu hoạch.

Phân hữu cơ sinh học dạng lỏng

Loại này chứa axit humic, fulvic, tảo biển, enzyme phân giải. Phân hữu cơ sinh học thường dùng cho cây trồng ngắn ngày, cây trồng trong chậu hoặc vùng có bộ rễ yếu. Có thể sử dụng qua lá hoặc tưới gốc.

Nguyên tắc “4 đúng” khi bón phân hữu cơ

Đúng loại

Phải xác định rõ cây trồng đang ở giai đoạn sinh trưởng nào để chọn loại phân hữu cơ phù hợp. Ví dụ: cây đang ra rễ nên chọn phân hữu cơ sinh học chứa humic, giai đoạn nuôi trái nên dùng hữu cơ khoáng giàu kali.

Đúng liều lượng

Tùy vào loại đất, độ mùn, tỉ lệ hữu cơ sẵn có mà xác định lượng bón. Đất đỏ bazan bón nhiều hơn đất phù sa. Tuyệt đối không lạm dụng vì phân hữu cơ khi chưa phân hủy hết có thể sinh nhiệt, gây xót rễ.

Đúng thời điểm

Thời điểm bón phải phù hợp với k giai đoạn phát triển của cây. Tốt nhất là bón vào đầu mùa mưa (hoặc tưới đẫm sau khi bón vào mùa khô) để giúp phân phân hủy nhanh, cây hấp thu tốt.

Đúng cách bón

Không được bón trực tiếp vào cổ rễ. Phải đào rãnh hoặc rải phân quanh tán, cách gốc từ 15–30cm, sau đó lấp đất hoặc phủ rơm để giữ ẩm và thúc đẩy phân giải.

Thời điểm vàng để bón phân hữu cơ

Trước khi trồng

Giai đoạn cải tạo đất là thời điểm lý tưởng để bổ sung hữu cơ. Phân chuồng hoai, phân compost, phân vi sinh nên được trộn đều với đất trước khi xuống giống 15–30 ngày. Cách này giúp tăng mật số vi sinh vật và làm giàu mùn trong đất.

Sau khi cây bén rễ

Khi cây đã phát triển ổn định (sau 15–20 ngày trồng), có thể bắt đầu bón phân hữu cơ dạng viên hoặc dạng bột hoai mục. Tuyệt đối không bón khi cây còn non yếu hoặc chưa hồi rễ.

Giai đoạn phát triển mạnh

Từ khi cây bắt đầu phân cành, ra lá mới, đây là lúc cây cần dinh dưỡng hữu cơ để phát triển bộ rễ và thân. Nên bón mỗi 30–45 ngày một lần với liều vừa phải.

Sau thu hoạch

Giai đoạn này cây cần phục hồi nhanh. Bón phân hữu cơ có bổ sung khoáng giúp cải tạo rễ, thúc đẩy ra cơi đọt mới và chuẩn bị tốt cho vụ tiếp theo.

Một số sai lầm phổ biến khi bón phân hữu cơ

Sử dụng phân tươi chưa ủ

Đây là lỗi nghiêm trọng, dễ gầy hư hại rễ, lây lan mầm bệnh từ phân chuồng sống như vi khuẩn, vi nấm, tuyến trùng và trứng giun sán. Cần ủ hoai hoàn toàn, có nấm đối kháng đi kèm.

Lạm dụng phân hữu cơ không đúng giai đoạn

Ở giai đoạn nuôi trái, nếu chỉ bón phân hữu cơ mà không bổ sung kali, bo, canxi, cây sẽ bị thiếu hụt vi lượng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng trái.

Không phối hợp phân hữu cơ với che phủ hữu cơ

Phân hữu cơ dễ bị rửa trôi nếu không được che phủ bằng rơm, vỏ cà phê, trấu hoặc nilon sinh học. Tỷ lệ hữu hiệu có thể giảm đến 30% nếu để trần mặt đất.

Kết hợp phân hữu cơ với mô hình bền vững

Trồng xen canh – che phủ

Việc trồng cây họ đậu hoặc cây che phủ giúp bổ sung chất hữu cơ và giữ ẩm cho đất, đồng thời là nguồn phân xanh rất tốt cho vườn cây lâu năm.

Tích hợp chế phẩm sinh học

Bón phân hữu cơ kết hợp chế phẩm nấm Trichoderma hoặc vi sinh vật phân giải cellulose giúp phân hủy nhanh hơn, giảm phát sinh mùi và ức chế nấm bệnh.

Tuần hoàn hữu cơ tại chỗ

Tận dụng phụ phẩm nông nghiệp tại chỗ như thân cây, cỏ dại, vỏ trái cây, bã mía, vỏ cà phê để ủ tạo phân hữu cơ, giảm chi phí đầu vào và tăng tính chủ động cho nông hộ.

Những câu hỏi thường gặp khi chọn phân bón hữu cơ 

1. Có thể bón phân hữu cơ thay hoàn toàn phân hóa học được không?
Đối với các mô hình hữu cơ thuần thì điều này là bắt buộc, nhưng với canh tác thông thường, nên kết hợp hữu cơ với khoáng một cách hợp lý để đạt hiệu quả tối ưu nhất.

2. Bón phân hữu cơ có cần ủ trước không?
Có, đặc biệt là phân chuồng và phân từ rác thải hữu cơ. Cần ủ từ 30–60 ngày với nấm Trichoderma để phân hủy hoàn toàn và triệt mầm bệnh.

3. Bao lâu nên bón phân hữu cơ một lần?
Tùy loại cây, thông thươnfg 1–2 tháng bón một lần với liều lượng trung bình. Cây ăn trái có thể bón 3–4 lần/năm tùy vào giai đoạn phát triển.

4. Phân hữu cơ có làm cây bị vàng lá không?
Nếu dùng phân chưa hoai hoặc bón quá liều có thể gây nghẹt rễ, thối gốc, làm cây vàng lá, rụng đọt. Cần tuân thủ đúng kỹ thuật.

5. Có cần tưới nước sau khi bón phân hữu cơ không?
Có. Sau khi bón, cần tưới đủ nước để giúp phân thấm vào đất, kích thích hệ vi sinh vật hoạt động, phân giải nhanh và tránh mất mùi.

Bón phân hữu cơ là nền tảng của một nền nông nghiệp bền vững, hướng đến chất lượng, an toàn và lâu dài. Khi hiểu và ứng dụng đúng kỹ thuật bón, bà con sẽ cảm nhận rõ sự khác biệt: cây trồng sinh trươnrg khỏe, chống chịu tốt, năng suất ổn định và đất ngày càng giàu dinh dưỡng. Dù là mô hình canh tác nhỏ hay trang trại lớn, thì việc “nuôi đất trước khi nuôi cây” luôn là kim chỉ nam không thể thay đổi.

Quý Khách hàng vui lòng liên hệ Cây giống Cần Thơ qua các kênh sau để được đội ngũ kỹ sư hỗ trợ nhanh chóng và chu đáo:

- Địa chỉ: 352C, đường 30/4, P.Xuân Khánh, Q. Ninh Kiều, TP. Cần Thơ

- Website: https://caygiongcantho.vn/

- Hotline: 0901 087 973

- Zalo: 0889 008 222