NẤM GÂY HẠI TRÊN RAU

Trong nhiều năm qua, vấn đề bệnh xuất hiện gây hại trên rau màu là vấn đề nhức nhối và trăn trở nhất của người nông dân làm rẫy. Nhóm tác nhân gây hại chủ yếu là trên rau các loài nấm vi sinh vật, chúng vừa khó phòng và cả khó trị. Nấm được xếp vào nhóm sinh vật, nhưng không giống như Rong Tảo, nấm không chứa diệp lục tố. 

Nấm là nhóm vi sinh vật đơn bào hoặc đa bào, chúng có kích thước rất nhỏ và không thể nhìn thấy được, kích thước của chúng đươcj tính bằng đơn vị micromet, vì vậy nấm có mặt ở khắp mợi nơi xung quanh chúng ta như trong nước, trong đất hay nó có thể phát tán theo gió để tìm cây trồng xâm nhập vào và ăn mòn chất dinh dưỡng của cây. Nấm đất gây bệnh có thể tồn tại trong đất trong thời gian rất dài kể cả trong điều kiện không có cây ký chủ. Chúng bảo tồn bằng các sợi nấm, hạch nấm, hậu bào tử, bào tử trứng và những bào tử có vách dày ở trong đất và trên tàn dư cây trồng. Nấm xâm nhiễm, gây hại cây trồng làm cho rễ và các tế bào mạch dẫn của cây không còn khả năng hút nước và chất dinh dưỡng từ giá thể. Vì vậy mà các triệu chứng của bệnh nấm đất gây ra thường rất giống nhau, đều gây héo vàng, còi cọc và chết cây. Nhiệt độ thích hợp nhất của nấm là 25 – 28oC, nhiệt độ thấp nhất là 5 – 10oC, cao nhất là 35oC. Vì vậy hầu hết các loại nấm không thể phát triển trong cơ thể con người, pH thích hợp nhất cho nấm là 6 – 6,5. Điều kiện lạnh khô thích hợp cho nấm bảo tồn hơn là điều kiện nóng ẩm.
Có nhiều phương thức để nấm bệnh xâm nhập vào cây, cụ thể như: bay theo gió, trôi theo nước hoặc một số loài nấm đã lưu tồn sẵn trong đất.

Một số  bệnh do nấm tán công thường xuất hiện trên rau
- Nhiều bệnh ở rễ, thân, lá và quả của cây trồng lâu năm: do nấm Phytophthora palmivora (Bào tử hậu, sợi nấm tồn tại trong tàn dư cây bệnh và có thể cả bào tử trứng trong đất); du động bào tử lan truyền qua nước trong đất và nước mưa hoặc nước tưới.
- Thối gốc (héo nhanh) hồ tiêu, thối rễ ớt: do nấm Phytophthora capsicia
(bào tử hậu, sợi nấm tồn tại trong tàn dư cây bệnh trên ruộng và có thể cả bào tử trứng trong đất); du động bào tử lan truyền qua nước trong đất và nước mưa hoặc nước tưới
- Thối nõn dứa: do nấm Phytophthora nicotianaea (bào tử hậu, sợi nấm tồn tại trong tàn dư cây bệnh và có thể cả bào tử trứng trong đất); bào tử hậu trong đất, du động bào tử lan truyền qua nước trong đất và nước mưa hoặc nước tưới.

- Héo Fusarium: do nấm Fusarium oxysporum, Fusarium sp. (bào tử hậu tồn tại trong đất, xâm nhiễm cả rễ cây không phải là ký chủ); mạch dẫn hóa nâu.

- Thối thân và quả: do nấm Sclerotinia sclerotiorum (hạch nấm lớn, màu đen tồn tại trong đất), hạch nấm là dấu hiệu chẩn đoán trên đồng ruộng.

- Thối gốc thân: do nấm Sclerotium rolfsii (hạch nấm tròn, nhỏ, màu nâu tồn tại trong đất); hạch nấm là dấu hiệu chẩn đoán trên đồng ruộng.

- Chết cây con, thối rễ và thân: do nấm Rhizoctonia sp. (hạch nấm hoặc sợi nấm điển hình trên tàn dư cây bệnh tồn tại trong đất); hạch nấm là dấu hiệu chẩn đoán cho một số loài trên đồng ruộng; sợi nấm phân nhánh vuông góc trong mẫu cấy trên môi trường khi phân lập giám định.

Nấm trong đất là tác nhân của nhiều bệnh gây thiệt hại lớn cho cây trồng và thường khó phòng trị nếu không có biện pháp quản lý nguồn giống và môi trường đất trồng ngay từ giai đoạn đầu.
Biện pháp phòng trừ
1. Biện pháp canh tác:
- Vệ sinh đồng ruộng: sau khi ruộng rau đã thu hoạch nên thu gom tàn dư thực vật, làm sạch cỏ, những cây bị nhiễm bệnh đem đi tiêu huỷ để diệt mầm bệnh.
- Làm đất: sau 1 vụ thì nên cày bừa đất lên phơi để tận diệt mầm bệnh, nên trộn đất với Trichoderma để ức chế mầm bệnh trong đất và làm cho đất trở nên tơi xốp vì rau cần dất xốp mới phát triển mạnh và cho năng suất cao.
- Luân canh cây trồng khác họ. Sử dụng giống kháng. Không dùng hạt giống có mầm bệnh (lấy ở ruộng có cây bị bệnh). Xử lý hạt giống bằng nước nóng 500oC trong 25 phút.
Mật độ trồng vừa phải không quá dày để hạn chế ẩm độ
- Phân bón: Nên bón lót phân hữu cơ vi sinh hoặc phân chuồng đã ủ hoai cho rau. Sử dụng cân đối N-P-K, không bón nhiều phân đạm cho rau. Ngưng bón phân đạm khi bệnh đang phát triển. Bón vôi trước khi trồng và xử lý đất trước khi xuống giống bằng các loại thuốc gốc đồng. Dùng phân hữu cơ hoai mục, có nhiều vi sinh vật đối kháng làm hạn chế nguồn bệnh. Bón phân cân đối hợp lý, tránh bón đạm quá nhiều.
2. Biện pháp cơ giới vật lý:
Nhổ bỏ cây bị bệnh kịp thời, phải hạn chế tưới nước, tránh bệnh lây lan trên ruộng. Tránh gây tổn thương rễ trong quá trình trồng trọt, chăm sóc.

3. Biện pháp sinh học

Khi canh tác rau màu ta nên chọn dùng những sản phẩm hữu cơ vi sinh để sản xuất rau sạch và an toàn, bên cạnh đó những loại phân hữu cơ vi sinh còn giúp đất tơi xốp hơn và có công dụng diệt mầm bệnh.

4. Biện pháp hóa học:
Biện pháp hóa học thường có hiệu quả thấp do tác nhân gây bệnh tồn tại chủ yếu trong đất, xâm nhiễm gây hại ở bộ phận rễ, cổ rễ thân sát mặt đất. Tuy nhiên, trong những trường hợp bệnh hại nặng có thể dùng một số loại thuốc phun để tăng cường sức đề kháng cho cây và hạn chế bệnh lây lan như: Rovral, Ridomil MZ, Viroval, Hạt vàng, Carbendazim, Benlat... (dùng đối với bệnh do nấm Sclerotium rolfsii); Aliette, Ridomil, Phosacide... (dùng đối với bệnh do nấm Phytophthora capsici); Streptomycine 50-200ppm, Kasamin, Starner... (dùng đối với bệnh do vi khuẩn).

Liên hệ: 0901 087 973 hoặc 0889 008 222

CTY TNHH ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP XUÂN NÔNG

352C Đường 30/4, P. Xuân Khánh, Q. Ninh Kiều, Tp.Cần Thơ

Cửa hàng caygiongcantho.vn: 21/5, đường Nguyễn Văn Linh, KV1, phường Hưng Thạnh, quận Cái Răng, TP Cần Thơ (gần cầu Hưng Lợi)

Xưởng Cơ khí nhà lưới Xuân Nông: cầu Rạch Súc, Quốc lộ 91B, KV Bình Phó A, phường Long Tuyền, quận Bình Thuỷ, TP Cần Thơ