NẤM XANH NẤM TRẮNG NẤM TÍM

Năm 1709, những phát hiện đầu tiên của Balisneri về nấm gây bệnh trên côn trùng là lúc ra đời ngành khoa học nghiên cứu bệnh lý côn trùng. Vào năm 1815 Agostino Bassi đã mô tả khá tỉ mỉ về nấm trắng gây bệnh trên tằm và đã đưa ra biện pháp ngăn ngừa, tiếp nối sau đó những công trình phát hiện về nấm xuất hiện trên côn trùng của Oduen (1837) đã cho biết nấm trắng còn dùng để phòng trừ những loại côn trùng gây hại khác. Từ lâu, tại các nước tiên tiến như Do Thái, Mỹ, Nhật, Anh hay Nga đã sử dụng các loại nấm côn trùng để phòng trừ chúng một cách có hiệu quả.

Ở nước ta, nấm xanh Metarhizium anisopliae đã được các cơ quan, viện, trường đại học nghiên cứu rộng khắp và đã đạt được những thành tựu đáng kể. Điển hình như ở Thanh Hóa và Sơn La (1996 – 1998), tại Bắc Giang (1998 – 2000), tại Hà Tĩnh (2003) đã sử dụng nấm Beauveria bassiana của Viện Bảo Vệ Thực Vật để dập tắt dịch sâu róm thông hại rừng, đạt hiệu quả 70 - 97,8% sau 2 - 3 tháng.

Chính những thành tựu to lớn trên đã thúc đẩy các nghiên cứu và ứng dụng các loại nấm côn trùng trên các đối tượng sâu hại khác nhau nhằm tìm ra được phổ ký chủ cũng như mức độ hiệu quả của các loại chế phẩm từ nấm.

Nấm xanh

Nấm xanh thuộc họ Moniliaceae, bộ Hyphomycetes, lớp nấm bất toàn (Deuteromycetes), chúng còn được biết đến với tên khoa học là Metarhizium anisopliae (Metsch). Chúng được phân lập từ những loài côn trùng bị nhiễm bệnh và được sản xuất bởi công nghệ lên men.

Loại nấm này chuyên trị các loại côn trùng gây hại thuộc bộ cánh phấn, cánh cứng, cánh thẳng (châu chấu, rầy nâu, bọ dừa, sâu đo, sâu xanh… )

Nấm xanh thường được phun lên cây, nếu côn trùng ăn phải thì loài nấm này sẽ ký sinh gây bệnh cho côn trùng, rồi từ con bệnh đó sẽ lây nhiễm cho cả đàn. Thời gian ủ bệnh tầm 2 ngày, trong 2 ngày đó con bệnh sẽ đóng vai trò như 1 ổ dịch di động, côn trùng sẽ chết sau 7-10 ngày. Khi côn trùng chết, bào tử nấm mọc trổ ra bên ngoài tử thi côn trùng, phát tán mạnh vào không khí và có hiệu lực lây nhiễm lên côn trùng trong khoảng 15 – 20 ngày.

Nấm trắng

Nấm trắng thuộc họ Moniliales, lớp Deuteromycetes, sinh sống ký sinh trên cơ thể sâu non bộ cánh vảy, nấm này thường được dùng làm thuốc trừ sâu sinh học. Nấm trắng còn có tên khoa học là Beauveria bassiana… Loài này được biết đến và phân lập lần đầu trên cơ thể sâu non sâu đục thân ngô Ostrinia nubilalis (bộ cánh vảy, họ Pyralidae) ở miền Bắc nước Pháp. Nhiều nòi thuộc nấm này được dùng làm thuốc trừ sâu.

Chúng tiêu diệt sâu bằng cách lây lan conidi của nấm, nhờ giá thể mà chúng bấu víu vào cơ thể côn trùng, tiến hành thâm nhập qua lớp biểu bì, vào khoang cơ thể côn trùng, tạo ra nhiều tiểu thể trong huyết tương. Những tiểu thể này ăn mòn các tế bào bạch huyết, làm chết côn trùng. Cơ thể côn trùng chứa đầy mầm bệnh, hình tướng cơ thể không bị biến dạng nhưng có trở nên rắn hơn. Khi gặp độ ẩm thích hợp, nấm trổ ra khỏi bề mặt cơ thể sâu hại, tạo ra lớp sợi nấm màu trắng trên cơ thể sâu. Lớp sợi nấm này lại tạo conidi để tiếp tục truyền nhiễm sang các sâu non khác.

Đối tượng mà nấm trắng hướng đến là các loài côn trùng thuộc bộ cánh vảy, cánh cứng, cánh màng, cánh thẳng, cánh đều, cánh nửa và luôn cả nhện. Tại Việt Nam, nấm trắng rất hiệu quả trong việc tiêu diệt những loài côn trùng như rầy nâu, rầy lưng trắng, bọ xít, sâu cuốn lá lúa, sâu đo đay, sâu róm thông, nhện vàng, nhện đỏ, nhện trắng,…

Ý nghĩa của nấm xanh – nấm trắng trong nông nghiệp

Nấm xanh – nấm trắng mang công dụng như 1 loại thuốc trừ sâu sinh học. Chúng mang đến hiệu quả cao khi tiếp xúc với nhiều loại côn trùng trải dọc theo các mùa, những loại sâu tơ, sâu xanh, sâu xám, sâu khoang, sâu róm, sâu cuốn lá, các loại rầy, rệp, nhện (nhện vàng, nhện trắng, nhện đỏ).

Điểm hạn chế của nấm xanh và nấm trắng là ít, hoặc không có công dụng đối với động vật máu nóng nhưng bù lại chúng không gây tác dụng lên cá hoặc ong ở mọi giai đoạn sinh trưởng. Không sử dụng nấm trắng lên cây dâu tằm.