GIÁ THỂ TRỒNG LAN CÓ ẢNH HƯỞNG NHƯ THẾ NÀO ĐẾN SỰ SINH TRƯỞNG CỦA LAN

Ai từng trồng lan chắc chắn sẽ hiểu cảm giác: chăm chút từng giọt nước, từng cơn gió, mà chỉ cần chọn sai giá thể là cây không lớn nổi, rễ thối, hoa héo, công sức “đổ sông đổ biển”. Thật uổng công biết bao! Vì vậy, hiểu rõ vai trò của giá thể chính là bước đầu tiên, cũng là then chốt quan trọng quyết định lan có phát triển khỏe mạnh và ra hoa đúng kỳ hay không.

Giá thể là gì và vì sao nó lại quan trọng với lan đến vậy?

Giá thể trồng lan chính là môi trường để rễ lan bám vào, phát triển, hấp thu nước và dưỡng chất. Vì lan không sống trong đất như các cây thông thường, nên giá thể đóng vai trò “thay thế đất” – nơi neo giữ sự sống của cây.

Nếu ví cây lan như một nghệ sĩ mảnh mai thì giá thể chính là hậu trường: im lặng nhưng giữ vai trò quyết định. Một giá thể lý tưởng sẽ giúp cây thoáng khí, giữ ẩm vừa đủ, rễ ăn khỏe, lá xanh, hoa nở đúng mùa. Ngược lại, giá thể không phùhợp thì rễ lan dễ bị úng, khô hạn, nấm bệnh và dẫn đến chết cây.Trời đất ơi, nhiều anh em mới chơi lan cứ tưởng lấy than củi hay xơ dừa nhét vào là xong, ai ngờ rễ thối rụng, lan teo tóp, nhìn mà xót!

Cơ chế ảnh hưởng của giá thể đến cây lan

Ảnh hưởng đến hệ rễ – bộ phận quan trọng bậc nhất

Rễ lan không chỉ hút nước mà còn hô hấp. Chúng cần độ thông thoáng cao hơn hẳn so với rễ cây khác. Một giá thể giữ nước quá nhiều khiến rễ bị ngộp, dễ sinh unấm bệnh. Ngược lại, giá thể quá khô, không giữ ẩm thì rễ cũng teo, lan héo.

Nghĩ đơn giản là rễ lan không thể thở khi bị ngập nước. Giống như mình phải bịt mũi mà bơi vậy – làm sao sống nổi!

Tác động đến việc hấp thu dinh dưỡng và tốc độ phát triển

Giá thể phù hợp sẽ giữ lại lượng dinh dưỡng vừa đủ, không bị trôi mất. Nhờ đó, cây phát triển đều, bung chồi, ra rễ mạnh. Ngược lại, giá thể không “giữ chân” được dinh dưỡng khiến lan đói ăn, lá vàng, không thể lớn nổi.

 Ảnh hưởng đến sức đề kháng và khả năng ra hoa

Giá thể sạch, không mang mầm bệnh sẽ tạo điều kiện cho cây lan phát triển ổn định. Khi lan khỏe, sức đề kháng cao, cây sẽ dễ dàng phân hóa mầm hoa, ra bông to, đẹp và bền màu. Ngược lại, giá thể kém chất lượng sẽ là “ổ vi khuẩn” khiến lan yếu, hoa nở xấu, nhanh tàn.

Các loại giá thể thường dùng và đặc điểm ảnh hưởng đến lan

Trên thực tế, người trồng lan có thể chọn nhiều loại giá thể khác nhau như than củi, xơ dừa, vỏ thông, đá bọt, dớn bảng, mùn dừa,… Mỗi loại có ưuư – nhược riêng:

• Than củi: Thoáng, lâu mục, sạch nhưng khó giữ ẩm. Phù hợp với lan cần độ khô ráo.

• Xơ dừa: Rẻ, giữ ẩm tốt nhưng dễ sinh nấm nếu chưa xử lý kỹ.

• Vỏ thông: Tốt cho lan cấy mô, giữ ẩm – thông khí đều. Giá hơi cao nhưng đáng đồng tiền.

• Dớn (bảng hoặc vụn): Phù hợp với lan rừng, giữ ẩm lâu nhưng dễ mục sau 1–2 năm.

• Đá bọt, đá perlite: Thoáng, nhẹ, sạch nhưng không giữ dinh dưỡng – cần phối hợp thêm giá thể hữu cơ.

Cái khó là: không có giá thể nào hoàn hảo tuyệt đối, phải biết phối trộn và chọn tùy điều kiện thời tiết, giống lan, vị trí trồng.

Những sai lầm phổ biến khi chọn giá thể

– Dùng giá thể chưa xử lý: Xơ dừa, dớn, vỏ cây nếu không xử lý tannin, nấm mốc sẽ làm rễ lan thối nhanh chóng.

– Chọn sai loại cho từng giống lan: Mỗi dòng lan có đặc điểm riêng. Vanda ưa khô, thoáng; Hồ Điệp lại cần giữ ẩm nhẹ. Chọn sai giá thể thì lan không thể phát triển nổi.

– Dùng lại giá thể cũ: Giá thể cũ dễ chứa nấm bệnh, mục nát, không còn giữ được cấu trúc lý tưởng. Nhiều người tiếc rẻ mà hại cây!

 Kinh nghiệm chọn và phối trộn giá thể theo từng điều kiện

• Với khí hậu miền Nam (nhiều mưa): Ưu tiên giá thể thoát nước nhanh như than, đá, vỏ thông.

• Với miền Trung, miền Bắc (khô hanh, lạnh): Cần thêm xơ dừa, dớn để giữ ẩm cho cây.

• Với lan giống, lan cấy mô: Dùng vỏ thông nhỏ trộn cùng mùn dừa, perlite để dễ bén rễ.

• Với lan rừng, lan treo: Dùng dớn bảng, kết hợp ít phân trùn quế khô sẽ giúp cây bám nhanh.

Nhiều anh em chơi lan lâu năm vẫn nhấn mạnh: Cứ hiểu cây, hiểu khí hậu thì chọn giá thể đâu khó. Đừng bắt lan sống kiểu mình muốn – hãy tạo điều kiện nó cần!

Khi nào nên thay giá thể và thay như thế nào cho đúng?

• Khi thấy rễ bắt đầu úng, thối hoặc giá thể bị mục, bốc mùi, chảy nhớt.

• Mỗi 12–18 tháng nên thay một lần, đặc biệt sau mùa mưa dài.

• Trước khi thay, cần gỡ nhẹ cây, cắt bỏ rễ hư, ngâm thuốc nấm (Ridomil, Benkona), để khô ráo rồi trồng lại với giá thể sạch.

Những câu hỏi thường gặp về giá thể trồng lan 

Trồng lan có cần giá thể không?

Có. Giá thể giúp  rễ lan bám, giữ ẩm, thoáng khí và phát triển tốt. Không có giá thể, lan dễ khô và chết rễ.

Dùng than tổ ong, gạch vụn, vỏ dừa được không?

Được, nhưng phải xử lý sạch. Than và gạch cần rửa kỹ; vỏ dừa phải ngâm, xả chát để tránh thối rễ.

Mỗi loại lan có cần giá thể riêng không?

Có. Mỗi loại lan thích hợp giá thể khác nhau. Ví dụ: Hồ điệp ưa ẩm – dùng vỏ thông, Dendro thích thoáng – dùng than, Vanda không cần giá thể.

Bao lâu thay giá thể một lần?

Khoảng 12–18 tháng. Nếu giá thể bị mục, mốc, hoặc rễ thối thì cần thay sớm hơn.

Có cần phối trộn nhiều loại giá thể không?

Nên trộn để cân bằng ẩm – thoát nước – dinh dưỡng. Ví dụ: vỏ thông + xơ dừa + perlite là công thức phổ biến.

 Dấu hiệu giá thể gây hại cho lan?

Rễ đen, thối; giá thể có mùi hôi, nhớt; cây chậm phát triển, lá héo hoặc nhăn nheo.

Giá thể có cần xử lý trước không?

Có. Ngâm nước, xả sạch, phơi khô và sát khuẩn để diệt nấm, chát, mầm bệnh.

Có thể kết hợp phân với giá thể không?

Được. Có thể trộn phân tan chậm hoặc hữu cơ dạng viên với lượng nhỏ để hỗ trợ rễ lan.

Giá thể tốt là nền móng vững chắc để lan phát triển, bung rễ khỏe, cho hoa đẹp. Đừng tiếc công, tiếc tiền ở khâu này – vì nó quyết định tới 60% thành công khi trồng lan. Hãy coi giá thể như “người nuôi dưỡng thầm lặng” – chăm chút đúng cách, cây lan sẽ đền đáp bằng những mùa hoa khiến người trồng không khỏi trầm trồ: “Đáng công mình lắm!”..

Quý Khách hàng vui lòng liên hệ Cây giống Cần Thơ qua các kênh sau để được đội ngũ kỹ sư hỗ trợ nhanh chóng và chu đáo:

- Địa chỉ: 352C, đường 30/4, P.Xuân Khánh, Q. Ninh Kiều, TP. Cần Thơ

- Website: https://caygiongcantho.vn/

- Hotline: 0901 087 973

- Zalo: 0889 008 222